حسابداری دو طرفه

آیا می‌دانید حسابداری دو طرفه چیست؟ مشاغل متنوع به هدف مرتب نمودن حساب‌ها و تدابیر تجارت خود از دو روش حسابداری نقدی و تعهدی استفاده می‌کنند. اگر هر کدام از این متدهای حسابداری در روند کار این موسسات واقع شده باشد. آنها ناچار خواهند بود جهت مرتب نمودن و کنترل دفاتر مالی خود از این روش حسابداری بهره ببرند. با بکارگیری از این روش حسابداری می‌توان خطاهای حسابداری را به کمترین میزان ممکن رساند و دفاتر مالی را به آسانی تراز نمود. علت نامگذاری این متد به حسابداری دوطرفه این است، ۲ بار ورود عملیات‌ها به هدف حساب و کتاب است.

در حقیقت در برنامه مالی دوبل ، مبالغ عملیات را دست کم در دو حساب متنوع ثبت می‌کنند. کلیه وجوه وارد شده برای بستانکار را مساوی با وجوه وارد شده برای بدهکار ثبت می‌کنند. کار عمده این نوع سیستم حسابداری را می‌توان معیار سازی حساب‌ها، برآوردها و کم نمودن میزان اشتباهات محاسباتی دانست.

سیستم حسابداری دو طرفه مبتنی بر معادله حسابداری است که بیان می‌کند دارایی‌ها برابر بدهی‌ها به اضافه حقوق صاحبان سهام است. هر تراکنش در دو حساب یکی به عنوان بدهکار و دیگری به عنوان بستانکار ثبت می‌شود. و کل مبلغ بدهکار همیشه باید برابر با کل مبلغ بستانکار باشد.

به عنوان مثال، اگر یک کسب و کار موجودی کالا را با استفاده از پول نقد خریداری کند، این تراکنش به عنوان بدهی به حساب موجودی و اعتباری به حساب نقدی ثبت می‌شود. بدهی به حساب موجودی، ارزش موجودی را افزایش می‌دهد، در حالی که اعتبار به حساب نقدی، ارزش وجه نقد را کاهش می‌دهد. کل مبلغ بدهکار در این تراکنش باید برابر با کل مبلغ بستانکار باشد.

سیستم حسابداری دو طرفه روشی دقیق‌تر و قابل اعتمادتر برای ثبت تراکنش‌های مالی ارائه می‌دهد. همچنین امکان ردیابی و شناسایی آسان‌تر خطاها و تقلب را فراهم می‌کند. زیرا هر گونه اختلاف بین بدهی‌ها و اعتبارات به راحتی قابل شناسایی و اصلاح است.

مزایای حسابداری دو طرفه

حسابداری دو طرفه پس از ایجاد آن در طی مدت زمان محدودی جایگاه ویژه‌ای میان بازرگانان و تجار پیدا کرده است و دارای شهرت زیادی است. این نوع سیستم حسابداری با گذشت زمان در بیشتر مشاغل بکار برده می‌شود. طی مدت کوتاهی دستخوش تحولات بسیاری شد که این موضوع سبب کامل شدن این سیستم شد. در مجموع این نوع حسابداری برای کلیه موسسات و مشاغل که حاوی سود و زیان هستند. و در این صورت دارای مزایای عمده‌ای است که عبارتند از:

• سیستم حسابداری دو طرفه می‌تواند داده‌ها و معلومات جامع حساب‌های معاملاتی را در خود حفظ نماید. به واسطه این روش سود و ضرر موسسه با تدارک صورتهای مالی قابل تشخیص است.
• به واسطه این روش تمام دارایی‌ها و بدهی‌های یک موسسه به صورت درستی ثبت می‌شود. و می‌توان شرایط مالی موسسه را به صورت درستی ارزیابی کرد.
• این نوع سیستم حسابداری به‌سان یک سامانه قابل اعتماد جهت حفظ حساب‌ها و فاکتورهای مالی است. که به یاری آن مقدار کل دارایی و بدهی‌ها قابل شناسایی است و تراز بدهی‌ها و دارایی ها راحت‌تر می‌شود.
• به وسیله این نوع سیستم حسابداری می‌توان روال کار آتی، با تطبیق درآمد، دارایی، هزینه و بدهی سال جاری با سال گذشته را سازماندهی نمود. همچنین این شیوه با ارائه داده‌ها ضروری به اعمال درست برنامه‌ها کمک بسزایی می‌کند.
• از دیگر مزایای حسابداری دو طرفه می‌توان به این مورد اشاره کرد که این روش یک شیوه علمی است. که به واسطه آن به آسانی می‌توان اشتباهاتی که در زمان درج حسابها پیش می‌آید را شناسایی کرد.
• با بکارگیری از این نوع سیستم اشتباهات حسابداری به صورت صحیحی قابل شناسایی هستند. و اعمال مبادرات ضروری جهت اصلاح از طریق آن مقدور است.

معایب و محدودیت‌های حسابداری دو طرفه

حسابداری دو طرفه با توجه به مزایای عمده دارای معایبی هم می‌باشد که عبارتند از:

• در این سیستم حسابداری ابهامات بسیاری در ضوابط ، مبانی و تکنیکها که اغلب کار را برای حسابدار با دشواری مواجه می‌کند.
• از محدودیتهای حسابداری دو طرفه می‌توان به این مورد اشاره کرد. که همانطور که این گونه سیستم حسابداری یک سیستم وسیع است جهت استفاده از آن به نیروی کار ، زمان و هزینه بسیاری احتیاج است.
• یک حسابدار جهت بکارگیری از این روش حسابداری بایستی از علم تئوری و عملی لازم بهره‌مند باشد. چرا که یک شخص مبتدی و تازه کار در حسابداری پیروز نمی‌شود و در حفظ و نگهداری حسابها با مسائل بسیاری مواجه می‌شود.
• از دیگر محدودیتهای حسابداری دو طرفه می‌توان به این مورد اشاره کرد که در این سامانه اگرچه شناسایی و تصحیح اشتباهات مقدور است ولی بایستی به این مسئله توجه کرد که نمی‌توان به صورت کامل از ایجاد خطاها و اشتباهات پیشگیری کرد.

علیرغم معایبی که این سیستم حسابداری دو طرفه دارد ولی مزایای آن خیلی بیشتر است. با توسعه علم حسابداری و همچنین استفاده از نرم افزارهای حسابداری توسعه یافته خیلی از این نواقص برطرف شده است.