صورت سود و زیان چیست؟

صورت سود و زیان یک سند مالی است که درآمدها، هزینه‌ها و درآمد خالص شرکت را در یک دوره زمانی مشخص نشان می‌دهد. این یک تصویر لحظه‌ای از عملکرد مالی یک شرکت ارائه می‌دهد و یک ابزار ضروری برای اندازه‌گیری سودآوری است.

صورت حساب سود و زیان بر مبنای حسابداری تعهدی تهیه می‌شود. این یعنی اینکه درآمدها زمانی شناسایی می‌شوند که تحقق‌یافته باشند، به عبارت دیگر زمانی که وجه نقد دریافت گردید درآمد هم شناسایی می‌شود. هزینه‌ها هم در این روش زمانی شناسایی می‌شوند که پرداخت شده باشند. خواه برای هزینه‌های گذشته باشد و یا هزینه‌های آتی.

همچنین در محاسبه سود و زیان، سود سهام پرداخت شده به سهامداران عادی به‌عنوان هزینه. و درآمد حاصل از صدور سهام به‌عنوان یک درآمد شناسایی نمی‌شوند. مبادلات بین موسسه و مالکانش به‌طور جداگانه در گزارش حقوق صاحبان سهام نمایش داده می‌شود.

اقلام صورت سود و زیان چیست؟

 ۱- درآمد یا میزان فروش در جدول صورت سود و زیان

درآمد کل پولی است که شرکت از فروش کالا یا خدمات به دست می‌آورد. درآمد فروش بیانگر عایدی شرکت از فروش محصول یا خدمات است که در قسمت بالای صورت نوشته می‌شود. این مقدار ناخالص بوده و هزینه های مرتبط با تولید کالای فروخته شده یا ارائه خدمات در ان لحاظ نمی‌شود. در این بین برخی از شرکت‌ها نیز دارای درآمد چندگانه هستند که مجموع این درآمدها به کل درآمد اضافه می شود.

درآمد حاصل از فعالیت اصلی موسسه در صورت سود و زیان نوشته می‌شود. سؤال اصلی اینجاست که درآمد اصلی و فرعی چیست؟ برای روشن شدن موضوع را با مثالی ادامه می‌دهیم؛ صاحب یک پمپ‌بنزین را فرض کنید، درآمد اصلی حاصل از فروش بنزین به دست می‌آید همچنین در کنار جایگاه بنزین یک مغازه نیز وجود دارد که درآمد حاصل از آن به‌عنوان درآمد فرعی ثبت می‌شود.

۲- بهای تمام‌شده کالای فروش رفته

این نشان‌دهنده هزینه‌های مستقیم مربوط به تولید یا تحویل کالا یا خدمات فروخته شده توسط شرکت است. هزینه‌های فروش نشان‌دهنده هزینه کالاهای فروخته‌شده، و یا خدمات ارائه‌شده در طول دوره حسابداری است. از این رو برای یک موسسه خرده‌فروشی، هزینه فروش برابر خواهد بود. با مجموع موجودی در آغاز دوره به اضافه خرید در طول دوره منهای موجودی انتهای دوره.

همچنین اگر شرکت ارائه دهنده خدمات باشد، این بخش یه عنوان هزینه فروش ثبت می‌شود. این بخش از جدول صورت سود و زیان خروجی حسابداری صنعتی یک شرکت است. بهای تمام شده عمدتا شامل نیروی انسانی، مواد اولیه، سربار تولید و سایر هزینه های دیگر مانند هزینه استهلاک در صورت سود و زیان است.

در صورتی که موسسه تولیدکننده محصولی باشد. هزینه‌های فروش علاوه بر موارد بالا شامل هزینه‌های محتمل شده برای تولید محصول که در طول دوره است. هزینه‌های تولید مانند: دستمزد مستقیم یا کار مستقیم، مصرف مواد مستقیم، استهلاک کارخانه و ماشین‌آلات، سربار ساخت و …

۳- سایر درآمدها در جدول سود و زیان

سایر درآمدها شامل درآمدی می‌شود که از فعالیت اصلی موسسه، به دست نمی‌آید. به عبارت دیگر فعالیت فرعی موسسه است. به‌طور مثال درآمد مغازه کنار جایگاه پمپ‌بنزین فروشی.

نکته: درآمد حاصل از سود سپرده موسسه در بانک و یا درآمد حاصل از فروش ارزهای خارجی جزو درآمد فرعی موسسه است.

۴- هزینه‌های توزیع و فروش در صورت سودوزیان

هزینه‌های توزیع و فروش شامل هزینه‌های محتمل شده برای ارائه کالا از محل موسسه به مشتریان است. مانند: هزینه بازاریابی و نقل و انتقال محصول. اکثر کسب و کارها هزینه‌هایی مربوط به فروش کالاها یا ارائه خدمات دارند. این هزینه‌ها عمدتا شامل بازاریابی، تبلیغات و ترویج مصرف است. که با یکدیگر گروه‌بندی می‌شوند. زیرا تمامی آن‌ها هزینه‌های مشابه صرف شده جهت افزایش فروش است.

۵- هزینه‌های اداری

هزینه‌های اداری به‌طور کلی از هزینه‌هایی است که به‌طور مستقیم در تولید و عرضه کالا و خدمات ارائه‌شده توسط موسسه نیست. مانند هزینه‌های مربوط به مدیریت و پشتیبانی. هزینه‌های عمومی و اداری عمدتا شامل هزینه‌های بخش فروش، خدمات عمومی و بخش اداری است. این بخش از هزینه‌ها دربرگیرنده تمام هزینه‌های غیرمستقیم دیگر مرتبط با اداره کسب و کار است. اصلی‌ترین بخش‌های آن شامل حقوق و دستمزد کارکنان غیر تولیدی، هزینه‌های جاری اعم از بیمه و هزینه‌های ماموریت و… است. هزینه استهلاک نیز گاهی در این بخش لحاظ می‌شود. اما بسته به تصمیمات شرکت متفاوت است.

نمونه‌هایی از هزینه‌های اداری در صورتحساب سود و زیان در حسابداری عبارت‌اند از:

• هزینه حقوق و دستمزد مدیریت اجرایی
• هزینه‌های حقوقی و حرفه‌ای
• استهلاک ساختمان اداری
• اجاره بهای دفاتر مورداستفاده برای مدیریت
• هزینه بخش‌های مالی، بخش منابع انسانی و بخش مدیریت

۶- سایر هزینه‌ها

شامل هزینه‌هایی است که در دسته هزینه‌ها آورده نمی‌شود. کسب و کارها غالباً هزینه های دیگری دارند که مختص صنعت آن‌ها است. هزینه های دیگر ممکن است شامل مواردی از قبیل توسعه فناوری، تحقیق و توسعه (R&D)، غرامت مبتنی بر سهام یا Stock-Based Compensation که بطور خلاصه با SBC نمایش داده می‌شود. هزینه‌های اختلال در ارزش، سود و زیان ناشی از فروش سرمایه‌گذاری‌ها و بسیاری از هزینه‌های دیگر باشد که خاص یک صنعت یا شرکت است.

۷- هزینه‌های مالی

هزینه‌های مالی معمولاً از بهره وام‌های دریافتی و بهره اوراق قرضه تشکیل می‌شوند.

۸- مالیات بر درآمد

هزینه مالیات بردرآمد شناسایی‌شده در طول دوره به‌طور کلی از سه عنصر زیر تشکیل شده است:

• مالیات برآوردی دوره فعلی
• مالیات دوره قبل
• هزینه مالیات معوق

۹- هزینه استهلاک در صورت سود و زیان

استهلاک بیانگر هزینه‌های غیر نقدی است که توسط حسابداران ایجاد گردیده‌است. دلیل استفاده از این نوع از هرینه‌ که عملا به صورت نقدی پرداخت نمی‌شود بحث مالیات است. با کسر این هزینه از سود خالص می‌توان مالیات پرداختی شرکت را کاهش داد. این هزینه توسط روش‌های استاندارد ارائه شده. و بر اساس قانون مالیات‌های مستقیم و غیر مستقیم محاسبه می‌گردد. دارایی‌های بلند مدت یک شرکت همچون تجهیزات، ساختمان‌ها، وسایل نقلیه و … ممکن است در طول زمان دچار کاهش ارزش شده و هزینه استهلاک به آن تعلق گیرد.

۱۰-سود ناخالص

این تفاوت بین درآمد و بهای تمام شده کالای فروخته شده است. و این نشان‌دهنده سود حاصل از فروش کالا یا خدمات قبل از در نظر گرفتن سایر هزینه‌ها است.

 

صورت سود و زیان ابزار مهمی برای سرمایه‌گذاران، وام‌دهندگان و سایر ذینفعان برای ارزیابی سلامت مالی و عملکرد شرکت است. معمولاً به صورت ماهانه، فصلی یا سالانه تهیه می‌شود و می‌توان آن را در طول زمان برای پیگیری روندها و شناسایی زمینه‌های بهبود مقایسه کرد.

هدف استفاده از صورتحساب سود و زیان چیست؟

هدف از استفاده از صورت سود و زیان، ارائه یک نمای کلی از عملکرد مالی شرکت در یک دوره زمانی خاص است. درآمدهای ایجاد شده توسط شرکت، هزینه‌های انجام شده در ایجاد آن و سود یا زیان ناشی از آن را نشان می‌دهد. اهداف اصلی استفاده از صورت سود و زیان عبارتند از:

• برای اندازه‌گیری سودآوری: صورت سود و زیان تصویری از سودآوری یک شرکت را با نشان دادن تفاوت بین درآمدهای به دست آمده و هزینه‌های متحمل شده در ایجاد این درآمدها ارائه می‌دهد. سرمایه‌گذاران و وام‌دهندگان از این اطلاعات برای ارزیابی سلامت مالی یک شرکت و توانایی آن در ایجاد سود استفاده می‌کنند.
• برای نظارت بر عملکرد مالی: با مقایسه صورت‌های سود و زیان در دوره‌های زمانی مختلف، شرکت‌ها می‌توانند عملکرد مالی خود را پیگیری کرده و روندها را شناسایی کنند. این به آنها اجازه می‌دهد تا تصمیمات آگاهانه‌ای در مورد سرمایه‌گذاری‌های آینده و استراتژی‌های تجاری بگیرند.
• برای اتخاذ تصمیمات استراتژیک: صورت سود و زیان اطلاعات ارزشمندی را ارائه می‌دهد که می‌تواند برای تصمیم‌گیری استراتژیک در مورد تخصیص منابع، استراتژی‌های قیمت‌گذاری و سایر تصمیمات تجاری استفاده شود.
• برای رعایت الزامات نظارتی: بسیاری از نهادهای نظارتی از شرکت‌ها می‌خواهند که صورت‌های سود و زیان را به عنوان بخشی از تعهدات گزارش مالی خود تهیه و ارائه کنند.

به طور کلی، صورت سود و زیان یک ابزار مالی مهم است که به شرکت‌ها و سهامداران کمک می‌کند تا عملکرد مالی، سودآوری و پتانسیل رشد شرکت را درک کنند.

موجودی کالا در صورت سود و زیان

این موجودی در مؤسسات بازرگانی قسمت عمده و قابل‌توجه دارایی‌های موسسه را تشکیل می‌دهد. موجودی کالا هم در ترازنامه به‌عنوان دارایی و هم در سود و زیان به‌عنوان بهای تمام‌شده کالای فروش رفته محاسبه می‌گردد. به همین دلیل موجودی کالا در صورت سود و زیان از اهمیت بالایی برخوردار است.

در واقع موجودی کالا می‌تواند از چند طریق بر صورت سود و زیان تأثیر بگذارد:

بهای تمام شده کالای فروخته شده :

موجودی کالا جزء کلیدی محاسبه بهای تمام شده کالا است. در واقع هزینه‌های مستقیم مربوط به تولید یا تحویل کالا یا خدمات فروخته شده توسط شرکت را نشان می‌دهد. و شامل بهای تمام شده موجودی است که در طول دوره فروخته شده است.

ارزیابی موجودی:

ارزش موجودی یک شرکت بسته به روش حسابداری مورد استفاده برای ارزش‌گذاری موجودی، می‌تواند بر صورت سود و زیان تأثیر بگذارد.

کاهش موجودی:

اگر ارزش موجودی در ترازنامه کمتر از بهای تمام شده آن تعیین شود. ممکن است شرکت نیاز به نوشتن ارزش موجودی داشته باشد. این امر می‌تواند با کاهش ارزش موجودی کالا و افزایش بهای تمام شده کالای فروخته شده بر صورت سود و زیان تأثیر بگذارد. که سود خالص گزارش شده را کاهش می‌دهد.

به طور خلاصه، موجودی کالا می‌تواند صورت سود و زیان را با تأثیر بر محاسبه بهای تمام شده کالای فروخته شده، روش ارزیابی مورد استفاده و نیاز به کاهش موجودی، تحت تأثیر قرار دهد. برای شرکت‌ها مهم است که موجودی خود را به درستی مدیریت کنند تا از گزارشگری مالی دقیق اطمینان حاصل کنند. و سودآوری را به حداکثر برسانند.